به گزارش قدس آنلاین به نقل از روابط عمومی میراث فرهنگی گیلان، ولی جهانی با اشاره به نیاز روز افزون به شناخت ریشه‌های فرهنگ شهری در جوامع امروزی اظهار داشت: طرح ایجاد دفتر باستان‌شناسی شهری در محل اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان ارائه شد.

سرپرست معاونت میراث فرهنگی استان گیلان با اشاره به اهداف ارائه این طرح گفت: یکی از مهم‌ترین وظایف این دفتر، کسب اطلاعات از هسته اولیه شهری و روند شکل‌گیری و گسترش شهرهای گیلان از طریق کاوش، بررسی و نظارت بر خاکبرداری‌ها و حفاری‌های پروژه‌های عمرانی شهری است.

وی با اشاره به عدم وجود مدارک باستان‌شناسی از روند تکاملی شهر بزرگی همچون رشت افزود: مطالعه متون پیش از اسلام به‌ویژه منابع یونانی و ارمنی، اطلاعات بسیار اندکی در رابطه با جغرافیای تاریخی شهرهای گیلان به‌ویژه کلان‌شهر رشت در اختیار ما قرار می‌دهد.

جهانی اعلام کرد: صعب‌العبور بودن دامنه شمالی البرز، دسترسی جغرافی‌دانان و مورخان دوران باستان را به این مناطق محدود ساخته بود و در نتیجه اطلاعات بسیار اندک و گنگی از این ناحیه در متون کهن یافت می‌شود.

وی با معرفی شهر رشت به‌عنوان بزرگترین مرکز جمعیتی شمال کشور گفت: رشت پیشینه‌ای بیش از هزار سال دارد و نخستین منبعی که به‌طور اخص از این شهر نام برده، کتاب حدودالعالم به سال ۳۷۲ هجری قمری است که رشت را جزء نواحی بزرگ آن سوی رودی یعنی گیلان غربی معرفی می‌کند.

جهانی اظهار داشت: از آن‌جا که عموماً نواحی بزرگ در کوتاه‌مدت شکل نمی‌گیرند می‌توان فرض کرد نواحی بزرگ سده‌های نخستین اسلامی در این استان در دوران پیش از اسلام نیز دایر و آباد بوده‌اند که شهر رشت یکی از مهم‌ترین آنان به‌شمار می‌آید.

وی با اشاره بر تاریخچه اصیل شهر رشت افزود: این شهر با وجود اینکه آتش‌سوزی‌های مکرر و زمین‌لرزه‌های عظیمی که به خود دیده همچنان به حیات و بالندگی خود ادامه داده و از زمان شاه عباس یکم صفوی تاکنون به‌عنوان مرکز استان گیلان و قطب پرورش کرم ابریشم در سطح کشور مطرح بوده است.

سرپرست معاونت میراث فرهنگی استان گیلان عنوان داشت: با وجود این تاریخچه غنی و پربار از شهر رشت متاسفانه سرگذشت سیاسی و تاریخی این شهر در روند رشد ارگانیک شهر امروزی مدفون شده و امروز در سایه گسترش و توسعه شهری بیم آن می‌رود که برای همیشه نابود شود.

وی با اشاره به اهم فعالیت‌های دفتر باستان شناسی شهری گفت: اجرای پروژه‌های تحقیقاتی باستان‌شناسی شامل نظارت‌های باستان‌شناسی بر روند خاکبرداری‌ها، کاوش و گمانه‌زنی در محدوده شهر، ثبت و مستندنگاری معماری و بافت تاریخی شهر از دیدگاه باستان‌شناختی و مطالعه روند شکل‌گیری و توسعه شهر از مهم‌ترین فعالیت‌های این دفتر است.

جهانی افزود: مطالعه این روندها در قالب محیط انسان‌ساخت و مطالعه کارکردهای بخش‌های مختلف آن از زمینه‌های اصلی پژوهشی است و منجر به روشن شدن ارتباط شهر با رویدادهای مهم تاریخی می‌شود که تغییر و تحول شهر را در فرآیندهای جهانی مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهد.

وی گفت: هم‌زمان با این طرح، مطالعات زمین‌شناسی و توپوگرافیک به‌منظور درک مناطق مستعد استقرار تاریخی و یا پیش از تاریخ در این بخش اجرا می‌شود تا به این درک برسیم که از چه زمانی محل فعلی شهر رشت شرایط لازم جهت پذیرش هسته‌های اولیه استقرارهای بشری را در خود داشته است.